پژوهش در مسابقات موت کورت (بخش دوم)

📌 پژوهش در مسابقات موت کورت (بخش دوم)

در بخش اول از نوشتار مربوط به پژوهش در مسابقات موت کورت در خصوص اهمیت مطالعه کتب مرجع برای شروع پژوهش جهت پاسخ به سوالات پرونده مسابقه موت کورت صحبت شد.

در این نوشتار قصد داریم به گام‌های بعدی برای پژوهش صحیح در مسابقات موت کورت بپردازیم.

هدف اصلی ما در مرحله پژوهش، استخراج منابع حقوقی مرتبط با موضوعات پرونده است. در کنار کتب مرجع، مقالات حقوقی آنلاین و مکتوب از جمله مهم‌ترین منابع برای استخراج حقوق قابل اعمال است. پیش از معرفی روش دریافت کتب و مقالات، لازم است ابتدا منابع حقوقی الزام‌آور نزد دادگاه در عرصه حقوق بین‌الملل را مورد اشاره قرار دهیم.

منابع الزام‌آور در حقوق بین‌الملل

هر حقوقدان بین‌المللی بایستی با بند 1 ماده 38 اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری آشنا باشد و حتماً آن را به خاطر بسپارد، چرا که این ماده جزو مهم‌ترین مواد اساسنامه است که منابع حقوقی الزام‌آور در حقوق بین‌الملل و به طور خاص نزد دیوان بین‌المللی دادگستری را احصاء می‌کند. بر اساس این ماده: "دیوان وظیفه دارد اختلافاتی را که به او ارجاع می‌شود را بر طبق حقوق بین‌الملل حل و فصل نماید، موارد زیر را اعمال خواهد کرد:

الف) کنوانسیون‌های بین‌المللی، اعم از عام یا خاص، که شامل قواعدی است که صراحتاً توسط دولت‌های طرفین دعوا به رسمیت شناخته شده‌اند.

ب) عرف بین‌المللی، به عنوان ادله‌ای بر رویه عمومی که به عنوان قانون پذیرفته شده؛

ج) اصول کلی حقوقی که توسط ملل متمدن به رسمیت شناخته شده است.

د) با رعایت مفاد ماده 59، تصمیمات قضایی و آموزه‌های عالی‌رتبه‌ترین حقوقدانان ملل مختلف، به عنوان ابزار فرعی برای تعیین قواعد حقوقی است."

 در ادامه شرح مختصری از هر منبع به همراه مثال‌ها و پیشنهادهایی برای پژوهش ارائه می‌شود.

الف- معاهدات و کنوانسیون‌های بین‌المللی

هر سال، پرونده مسابقات به معاهدات و کنوانسیون‌های بین‌المللی اشاره می‌کند یا شامل اجرای آن می‌شود. از جمله کنوانسیون‌هایی که معمولاً برای یک یا هر دو طرف مسابقه قابل اجرا هستند، عبارتند از: منشور ملل متحد، کنوانسیون وین در مورد حقوق معاهدات، کنوانسیون وین در مورد روابط دیپلماتیک، اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، کنوانسیون حقوق دریاها، پیش‌نویس مواد مسئولیت دولت‌ها، کنوانسیون چهارگانه ژنو و … . سند اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری نیز خود غالباً مستقیماً مرتبط با موضوع یکی از خواسته‌های پرونده مسابقات است، به ویژه اگر یکی از موضوعات پرونده در مورد صلاحیت دیوان باشد. اکثر کنوانسیون‌های بین‌المللی و سایر معاهدات مهم بین‌المللی در وب‌سایت مجموعه معاهدات ‌سازمان ملل به آدرس (http://treaties.un.org) در دسترس هستند. این پایگاه داده به دلیل گستردگی و وسعت آن، ارزش یکبار مراجعه را دارد. همچنین وضعیت امضا و تصویب معاهدات و کنوانسیون‌های مختلف و همچنین رزروها/اعلامیه های طرفین نیز در آن قابل مشاهده است.

 1. منشور سازمان ملل متحد

منشور سازمان ملل متحد اصول حاکم و وظایف ارگان های اصلی سازمان ملل را مشخص می کند. وظایف مجمع عمومی، شورای امنیت، شورای اقتصادی و اجتماعی، شورای قیمومیت، دیوان بین‌المللی دادگستری و دبیرخانه در آن فهرست شده است و منشور عموماً برای همه کشورهای عضو سازمان ملل الزام آور تلقی می‌شود. (برای دانلود منشور ملل متحد کلیک کنید.)

2. کنوانسیون وین در مورد حقوق معاهدات

کنوانسیون وین در مورد حقوق معاهدات "VCLT" در سال 1969 تهیه شد و در سال 1980 لازم الاجرا شد. VCLT مربوط به نحوه تفسیر و برخورد با معاهدات است و از آنجایی که مفاد آن تدوین عرف است، بسیاری از مفاد آن برای همه دولت‌ها صرف نظر از عضویت آن‌ها در کنواسیون وین 1969، الزام‌آور است. ازجمله مقررات مهم مورد استناد در VCLT عبارتند از: ماده 19 (رزروها)، ماده 26 (لزوم وفای به عهد)، ماده 31 (قاعده عمومی تفسیر) و ماده 32 (ابزار تفسیر تکمیلی) است. (برای دانلود کنوانسیون وین در حقوق معاهدات کلیک کنید.)

ب- حقوق بین الملل عرفی

حقوق بین‌الملل عرفی مجموعه‌ای از قواعدی است که برای همه دولت‌ها الزام‌آور است، اعم از اینکه  در معاهدات مدون شده‌باشد یا مورد توافق دولت‌ها قرار گرفته باشد.

1. عناصر عرف

قواعد حقوق بین الملل عرفی متشکل از  دو عنصر (1) رویه مستمر و گسترده  (2) اعتقاد حقوقی از جانب تابعان حقوق بین‌الملل (opinio juris) است. توجه به این نکته مهم این است که برای احراز قاعده عرفی وجود هر دو عنصر لازم است تا یک قاعده به عنوان قاعده عرفی واجد شرایط باشد. در مسابقات موت کورت، شرکت‌کنندگان حداقل به دنبال ارائه شواهد قانع کننده برای اثبات یا رد یک قاعده عرفی هستند. در طول ارائه شفاهی، قضات اغلب سؤالات مفصلی در مورد احراز رویه و اعتقاد حقوقی می‌پرسند، بنابراین هر شرکت کننده‌ای باید آماده باشد تا در یک بحث گسترده و اساسی در مورد ماهیت حقوق بین‌الملل عرفی شرکت کند.

اثبات اینکه یک قاعده عرفی است می‌تواند دشوار باشد و شما باید شواهد بسیاری از رویه و اعتقاد حقوقی تابعان حقوق بین‌الملل  ارائه دهید تا عرفی بودن آن قاعده را اثبات کنید.

2. احراز رویه و اعتقاد حقوقی

ازجمله منابع برای احراز عناصر متشکله عرف عبارتند از: مکاتبات دیپلماتیک، بیانیه‌های سیاسی و بیانیه‌های مطبوعاتی دولت‌ها، نظرات مشاوران حقوقی وزارت امور خارجه و یا مقامات رسمی، قواعد و رویه‌های اتخاذ شده توسط دولت‌های ملی (به عنوان مثال، دستورالعمل های نظامی).

اولین قدم، مراجعه به وب‌سایت‌های وزارت خارجه کشورها برای یافتن بیانیه‌ها و سیاست‌های مربوط به رویدادهای جاری و وضعیت معاهدات مختلف است. کشورهایی که مستندات اساسی را در وب سایت های خود ارائه می‌دهند: شامل ایالات متحده آمریکا (www.state.gov)، بریتانیا (www.fco.gov.uk)، کانادا (www.international.gc.ca)، فرانسه (www.diplomatie. gouv.fr)، چین (www.fmprc.gov.cn)، هند (www.meaindia.nic. in/) و روسیه (www.mid .ru) است.

سازمان‌های پژوهشی و حقوقی نیز تفسیری درباره عناصر عرف در موضوعات خاص منتشر می‌کنند (به عنوان مثال، دیده‌بان حقوق بشر و عفو بین‌الملل). همچنین کمیته بین‌المللی صلیب سرخ (www.icrc.org) رویه‌های حوزه حقوق بشردوستانه بین‌المللی را منتشر می‌کند، که منبعی ضروری برای شواهدی از عملکرد تابعان در رابطه با حقوق بشردوستانه بین‌المللی است. انجمن حقوق بین‌الملل (www.ila-hq.org) نیز منبع عالی برای مطالعات در مورد موضوعات مختلف حقوقی بین‌المللی است.

علاوه بر این قطعنامه های سازمان‌های بین‌المللی (مانند مجمع عمومی سازمان ملل متحد) نیز به عنوان مدرکی دال بر حقوق بین‌الملل عرفی است. قطعنامه‌های مجمع عمومی سازمان ملل متحد و قطعنامه‌های سایر نهادهای سازمان ملل در آدرس www.un.org موجود است. هنگام بررسی اینکه آیا چنین قطعنامه‌هایی به عنوان مدرکی بر قاعده‌ای عرفی هستند یا خیر، باید تحقیق کنید که آن‌ها توسط تعداد زیادی از کشورها تأیید شده‌اند، آیا قطعنامه با رأی یا بدون رأی تصویب شده‌است و آیا اصول حقوقی مندرج قبلاً در سایر قطعنامه‌ها وجود داشته است زیرا نشان‌دهنده «رویه گسترده» و الزامات «اعتقاد حقوقی» هستند. در هنگام ارائه استدلال‌های کتبی یا شفاهی، هرچه قطعنامه‌ها یا نظرات یک سازمان بین‌المللی مبنی بر اینکه به یک قاعده خاص نشان دهنده قاعده عرفی  بیشتر باشد، استدلال شما مبنی بر اینکه این یک قاعده حقوق بین‌الملل عرفی است قوی‌تر می‌شود.

همانطور که در ادامه توضیح داده خواهد شد، یک منبع عالی برای تحقیق همیشه کمیسیون حقوق بین الملل یا «ILC» است. (www.un.org/law/ilc) وظیفه ILC، تدوین و توسعه حقوق بین‌الملل است و هر ساله گزارشی از پیش‌نویس مواد قواعدی را که معتقد است که قاعده عرفی‌ هستند را به مجمع عمومی ارائه می‌کند. بنابراین این پیش‌نویس‌ها منبعی غنی برای احراز عرف به شمار می‌آیند. نظرات تفسیری دولت‌ها بر این پیش‌نویس‌ها نیز می‌تواند به عنوان شاهدی بر رویه دولتی استفاده شود. (برای مطالعه بیشتر راجع به عرف و عناصر متشکله آن کلیک کنید.)

در نهایت، یک منبع تحقیقاتی اغلب نادیده گرفته شده که به تازگی در سال‌های اخیر قابل دسترس قرار گرفته‌است، لوایح مکتوب دولت‌هایی است که در پرونده‌های موجود در دیوان بین‌المللی دادگستری حاضر اند. بسیاری از آن‌ها در وب سایت دیوان به آدرس (www.icj-cij.org) موجود است. خود لوایح البته دلیلی بر عرف نیستند. با این حال، اگر به پاورقی‌های لوایح ارسال شده توسط کشورهای مورد اختلاف دقت کنید،  بسته به قاعده عرفی که به دنبال اثبات آن هستید، ممکن است شواهد زیادی را بیابید که تیم شما نیز می‌تواند به آنها تکیه کند و از این طریق زحمت اثبات عرف را دولت‌های طرفین دعوا برای شما کشیده‌اند.

ادامه در نوشتارهای بعدی….